| 1. |
- Zadencka, Maria, 1956-
(författare)
-
Archiwum w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali: Józef Trypućko (1910–1983) – „role uczonego” poza granicami kraju
- 2022
-
Ingår i: Archiwalne żródła badań filologicznych. - Lublin : Episteme Wydawnictwo Naukowe. - 9788367049801 ; , s. 239-277
-
Bokkapitel (refereegranskat)abstract
- Józef Trypućko (1910–1983) was a Polish linguist, bibliographer, professor of Slavic languages at Uppsala University and a translator. He was associated with this uni- versity from 1940; earlier, from 1936, he was a Polish language teacher in Finland. He came from Malinowszczyzna (near Vilnius) and studied the Polish language and literature at Vilnius University. He was known as a researcher of the language of the Polish Eastern Borderlands, especially in the 19th century. (Works on the language of Władysław Syrokomla, Franciszek Mickiewicz and Adam Mickiewicz) and as the creator of the catalog of a dispersed collection of old Polish Polonica taken to Sweden in the 17th century, primarily from the library of the Jesuit Col- lege in Braniewo, stored in the University Library in Uppsala. In the only superficially ordered collection of Trypućko’s documents and cor- respondence stored in the University Library in Uppsala, there is extensive material that allows the reconstruction and interpretation of the network of his profes- sional contacts in Poland, Scandinavia and the world, as well as of the scope of his academic works. The aim of this article is to attempt to characterize his “role of a scholar” (Znaniecki) that emerges from this material and to describe the “social circles” of the professor’s activities, including Slavic and Polish studies, his contacts with the Polish political emigration, its institutions and periodicals as well as the Polish writers and historians. More generally, this characterization aims to bring us closer to the type of work of the humanist scholar working “abroad” that often escapes official biographies.
|
|
| 2. |
|
|
| 3. |
- Zadencka, Maria, 1956-
(författare)
-
Czas szwedzki
- 2022
-
Ingår i: Gry międzyludzkie Leona Neugera. - Kraków : Wydawnictwo Austeria. - 9788378664468
-
Bokkapitel (populärvet., debatt m.m.)
|
|
| 4. |
- Zadencka, Maria, 1956-
(författare)
-
Granice Europy : O wadze lokalizacji i znaczeniu przestrzeni w emigracyjnych dyskusjach historycznych
- 2009
-
Ingår i: Powrześniowa emigracja niepodległościowa na mapie kultury nie tylko polskiej. - Bialystok : Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana. - 9788392795711 - 9788361209287 ; , s. 45-58
-
Konferensbidrag (övrigt vetenskapligt/konstnärligt)abstract
- 1. Szczególną sytuację intelektualistów decydujących się na emigrację lub do niej zmuszonych rozważać można z m.in. politycznego, socjalnego, egzystencjalnego punktu widzenia (Tabori, Kołakowski, Said, Kirsch). W badaniu myśli emigracyjnej problem jej lokalizacji, t.j. specyficznych warunków powstawania, jest jednym z podstawowych kryteriów zrozumienia jej merytorycznych oraz retorycznych sensów. Jak sytuacja fizycznego i mentalnego odcięcia od kraju oraz organizowanie optymalnych warunków działania w nowym otoczeniu oddziaływały na kształt profesjonalnego życia emigrantów oraz na formowanie się konceptualnego i wyobrażeniowego uniwersum emigracyjnej myśli? W jaki sposób wiązała się ona z podstawową polityczną ideą samej emigracji? Do jakiego stopnia ulegała ideologicznym i politycznym naciskom nowego otoczenia? Na ile była otwarta/ zamknięta wobec nowych idei/metodologii?2. Silna świadomość lokalizacji otwierać może nowe obszary myślenia przestrzennego. Sposób myślenia o przestrzeni, szczególnie w naukach historycznych, bywa wyrazem sposobu traktowania tego, co polityczne. Drugim zagadnieniem, któremu chcę poświęcić uwagę, jest kilka koncepcji historii przestrzeni europejskiej dyskutowanej w pracach historyków/publicystów emigracyjnych, m.in. Oskara Haleckiego, Mariana Kukiela, Józefa Mackiewicza. Jaka mogła być geneza tych konceptów? Jaka była ich rola w “narracjach historycznych”, które tworzyli? Historia przestrzeni Europy akcentująca dzieje formowania się i przekształcania jej granic staje się w tych ujęciach również przesłanką określania dynamiki politycznej Polski historycznej. Trzy różne koncepcje: konfesyjną wizję Haleckiego, racjonalno-prawną opcję Mackiewicza i narodową Kukiela można, jak się wydaje, traktować jako komplementarne.
|
|
| 5. |
|
|
| 6. |
|
|
| 7. |
- Zadencka, Maria, 1956-
(författare)
-
O powadze anegdoty. Pisarstwo, dawna Rosja, nowa Polska i emigracja w korespondencji Józefa Mackiewicza (1902–1985) z przyjacielem Michałem Kryspinem Pawlikowskim (1893–1972)
- 2022
-
Ingår i: Archiwalne źródła badań filologicznych. Studia. - Lublin : Wydawnictwo Episteme. - 9788367049801 ; , s. 563-589
-
Bokkapitel (refereegranskat)abstract
- The Gravity of Anecdotes: Writing, Old Russia, New Poland, and Emigration in the Correspondence of Józef Mackiewicz (1902–1985) with his Friend Michał Kryspin Pawlikowski (1893–1872) Józef Mackiewicz and Michał Kryspin Pawlikowski met in pre-war Vilnius. They wrote for the conservative newspaper „Słowo.” During the Vilnius occupation, Pawlikowski collaborated with Mackiewicz on the publication of the „Gazeta Codzienna”. After the war, Pawlikowski became a lecturer in Slavic Studies at California University in Berkeley. Józef Mackiewicz spent the post-war period in emigration in London and, from 1955, in Munich. Mackiewicz and Pawlikowski cor- responded with each other throughout the post-war period. Their correspondence was published in 2022 by Nina Karsow based on letters from Józef Mackiewicz and Barbara Toporska in Rapperswil, Switzerland, and materials from Michał K. Pawlikowski transmitted to the Józef Piłsudski Institute in New York. My sketch focuses on three thematic circles of this correspondence: 1. The correspondence between Mackiewicz and Pawlikowski contains nume- rous remarks about their own writings. Many of them are based on specific, detailed analyses of small fragments or noticed general tendencies, while some pertain to mutual advice. 2. Both writers shared experiences from pre-revolutionary and revolutionary Russia, Kovno, Minsk, and Vilnius. They wrote to each other, establishing historical details, discussing fragments of novels they were currently writing, and interpreting books dedicated to these topics. 3. Mackiewicz and Pawlikowski had many mutual acquaintances in the poli- tical, journalistic, literary, and publishing spheres. They exchanged information about individuals and current events. Their opinions often concerned the way information and views were managed in emigration (and in the country), political attitudes, and the opportunistic nature of topics. The analysis of these thematic circles is based on the role of anecdotes in the correspondence of Mackiewicz and Pawlikowski, as well as in correspondence in general. Anecdote is understood here primarily as a short story about a topic that, for various reasons, is not suitable for public discussion at a given moment but holds important values in building „symbolic capital.”
|
|
| 8. |
|
|
| 9. |
- Zadencka, Maria, 1956-
(författare)
-
Witold Gombrowicz : Sceny w przestrzeni nieeuklidesowej
- 2009
-
Ingår i: Teksty drugie. - 0867-0633. ; 3:116, s. 63-84
-
Tidskriftsartikel (refereegranskat)abstract
- The article proposes a statement that Gombrowicz's imagination was 'geometric'. Two contemporary mathematical theories seem to be particularly useful for a reading of his early works, fragments of poetic prose of his 'Diary' and the novel 'Kosmos'. These include the crystallographic theory of 'tesselation', that is, regular division of the space, and the assumptions of non-Euclidean geometry, which, contradicting the primary intuitions on space, are devised for constructing models of infinity. The authoress compares Gombrowicz's prose against 'geometrical' prints of M.C. Escher, the artist who made use of, and developed, mathematical intuitions. Fragments of poetic prose and Kosmos were recently described as testimonies to eeriness, illegibility and decomposition of the world (Markowski, Neuger). The present article complements these characteristics by adding a paradoxical 'holistic' aspect derived from analysis of the way space is being built in those works.
|
|
